Mazmuny
Qyzyl jalpaq temiretki degen ne?
Qyzyl jalpaqtemiretki kezinde ne paıda bolýy múmkin?
Mende qyzyl jalpaq temiretki shyqsa, ony qalaı anyqtaımyn?
Bul aýrý qalaı emdeledi?
Qyzyl jalpaq temiretki degen ne?
Qyzyl jalpaq temiretki – teride kúlgin nemese qyzyl-kúlgin, qyshytatyn tómpeshikterdiń paıda bolýymen sıpattalatyn aýrý. Bul tómpeshikterdiń ústi jalpaq ári budyrlaý keledi. Eger tómpeshikterdiń ústine muqııat qarasańyz, ol jerden aq qabyrshyqtar men ulpalardy baıqaısyz.
Qyzyl jalpaq temiretki saýsaqtardyń ishki joǵarǵy jaǵyn, bilekti jáne alaqandy jıi zaqymdaıdy. Sondaı-aq olar bas terisine, tyrnaq jıegine, aýyz qýysyna, jynys múshelerine sonymen qatar anýstarǵa da shyǵady. Eger qyzyl jalpaq temiretki bastyń shashty bóligine shyqsa, onda olar shashtyń túsýine sebepker bolady. Eger tómpeshikter tyrnaq jıegine shyqsa, onda tyrnaq synǵysh keledi. Aýyz qýysyda oshaqty túrde zaqymdalsa, ol aınalasy aǵarǵan daq túrinde kórinis beredi, olar aýyz qýysyna taraıdy, bettiń ishki joǵarǵy jaǵyna ne, tilge shyǵady. Aýyz qýysyndaǵy tómpeshikter jynys aǵzalaryna, anýsqa ornyǵady, odan, kúıý, ashý sezimderi bilinedi. Keıde temiretki buryn kúıgen, jyrylǵan jerlerdi de zaqymdaıdy.
Atalmysh aýrý erlerde qalaı kezdesse, áıelderde de solaı týyndap jatady. Kez-kelgen jastaǵy adam qyzyl temiretkimen aýyryp qalýy múmkin, desede, bul aýrýǵa jıi shaldyǵatyndar orta jastaǵy adamdar eken.
Qyzyl jalpaq temiretki qalaı paıda bolýy múmkin?
Qyzyl jalpaq temiretki, ádette aqyryndap qyshýmen belgi beredi. Ol bara kele kúsheıip, aýyrta bastaýy múmkin.
Tómpeshikter jalǵyz nemese kóp bolyp qaptaýyda múmkin. olar bir apta boıy nemese bir aıǵa deıin ketpeı qoıýy múmkin, keıde joıylǵannan keıin qaıta shyǵýyda ǵajap emes. Keıde joǵalǵan tómpeshikterdiń orny qoıý-qońyr tústi bolyp qalady. Bul sıpat kóbinese azııalyq, latynamerıkalyq nemese afrıkalyq násilerge tán. Bul qońyrqaı bolyp qalǵan jerler tyrtyq bolyp eseptelmeıdi. Olar da aqyryndap ketedi, biraq ol úshin birneshe aı qajet boýy múmkin.
Aýyz qýysynda bul aýrý – aýyrtatyn oıyq jara túrine aınalýy múmkin, onyń áserinen tamaqtaný qıynǵa soǵady.
Aýrýdyń týyndaýyna ne sebep bolady?
Kóp jaǵdaıda jylpaq qyzyl temiretkiniń paıda bolýy sebebi belgisiz kúıinde qala beredi. Aýrý juqpaly emes. Siz ony eshkimge «jalǵaı almaısyz» jáne ony eshkimge «bere almaısyz». Bul aýrýdan kúızelis týyndamaıdy, biraq qıyn jaǵdaılardyń oryn alýy yqtımal.
Keıbir jaǵdaıda atalmysh aýrý S gepatıtimen baılanysty bolady. Bul vırýs baýyr aýrýynyń sebepkeri bolyp tabylady. Dáriger sizge S gepatıtine qarsy qan taldamasyn ótkizýdi taǵaıyndaýy múmkin. Keıbir dáriler qyzyl jalpaq temiretkiniń órship ketýine sebepker bolady. Siz qandaı dárilik preparattardy qabylbap júrgenińizdi dárigerińizge aıtýyńyz kerek, sebebi bunyń mańyzdylyǵy zor.
Mende qyzyl jalpaq temiretki shyqsa, men ony qalaı anyqtaımyn?
Ony tek dárigerler ǵana aıta alady, «bul qyzyl jalpaq temiretki» dep. Sizde qandaıda bir joǵaryda atalǵan sımptomdar kórinis berse, dárigerge habarlasyńyz. Dáriger qan taldamasyn alýdy taǵaıyndap, bıopsııadan ótkizýi múmkin. Bıopsııadan ótkizý úshin kindik tómpeshiginen azǵantaı kesik alynady. Ol aýrýmen sáıkestendirilý úshin zerthanaǵa jiberiledi.
Aýrý qalaı emdeledi?
Qyzyl jalpaq temiretki eshqandaı da ádis túri emdeı almaıdy, biraq dárilik preparattar bórtpeni azaıtyp, qyshýyn basady. Qatty qyshyǵan kezde dáriger antıgıstamındi dárilerdi (mysaly benadrıl) jazyp beredi.
Kóp jaǵdaıda qyzyl jalpaq temiretkiden paıda bolǵan tómpeshikter, eshqandaı emsiz, ózdiginen ketedi. Óte kólemdi nemese qaptaǵan tómpeshikterdi emdeý úshin, dáriger kortkosteroıdty dárilerdi taǵaıyndaýy múmkin.
Jynys aǵzalaryna, anýsqa nemese aýyz qýysyna ornalasqan qyzyl jalpaq temiretki aýrýlarynyń sımptomdaryna dáriger kortıkosteroıdty gelder men jaqpa maılardy qabyldaýdy taǵaıyndaıdy. Egerde jalpaq temiretki aýyz qýysyna shyqsa, onyń sımptomdary álsiz bolady, ári ol emdi qajet etpeıdi. Sondaı-aq aýyz qýysynyń oıylýynan bolǵan yńǵaısyzdyqty seıiltý úshin dáriger naýqasqa aýyz qýysyn shaıýǵa keńes beredi.
Kortıkosteroıdtarda kóptegen janama áserler bolady, sondyqtan bul dárilerdi paıdalanarda emdeýshi dárigerińizdiń nusqaýlyǵyn muqııat saqtańyz.
Qyzyl jalpaq temiretkini emdeý úshin de jaryq terapııasy qabyldanady. Sonymen qatar siz quramynda retınoıdter bar dárilerdi qabyldaýyńyz múmkin. Aıta keterligi, retınoıdtar da janama áserler kóp bolady. olardy qoldanbass buryn turaqty túrde qan taldamasyn ótkizgenińiz jón.
Bastyń shashty bóligine shyqqan qyzyl jalpaq temiretkini tez arada emdeý kerek, sebebi shash ornynan qaıta shyqpaı qalýy múmkin.
Aýyz qýysynyń máseleleri (erlerde/áıelderde)