Qyzylsha degen ne? Qyzylsha – bul juqpaly vırýstyq aýrý. Ol bórtpeniń shyǵýymen, dene qyzýynyń kóterilýimen, jótelýmen, kózdiń qyzarýymen – konıýktıvıtpen sıpattalady. Qyzylsha balalardyń arasynda kóp taralǵanda, bir qýanyshymyzǵa oraı qyzylshaǵa qarsy ekpe qoldanylyp, bul indettiń beti qaıtaryldy. Qyzylshaǵa qarsy vaktsına jetkilikti túrde qaýipsiz bolyp sanalady, jáne odan keıbireýler aıtyp júrgendeı, aýtızm týyndamaıdy.
Qyzylshanyń sebepkeri – vırýs bolyp tabylady. Infektsııa aýa túıirshikteri arqyly taralady. Juqqany men sımptomdarynyń paıda bolýy ýaqytynyń arasy 8 den, 12 kúnge deıin. Bul kezeń – ınkýbatsııalyq dep atalady.
Sımptomdary. Qyzylsha kezinde, ádette, barlyq denege qyshymaıtyn, qyzyl bórtpeler qaptaıdy. Bórtpeler ádette, aýrýdyń 5-shi kúni paıda bolady da, 4-7 kúnge deıin sozylady. Bórtýler bastan bastalady da, deneniń barlyq bóligine taralady. Qyzylsha bórtpeleri, ádette, makýlepapýlezdy bolady, naqtyraq aıtsaq, olar jalpaq, tússiz búrtik-búrtik bolady jáne aınalasy azdaǵan qatty qoıý-qyzyl túske bólenedi, sondaı-aq, olar bir-birine quıylýy da múmkin.
Qyzylshanyń basqa sımptomdary tumaýǵa uqsaıdy: qyzý kóteriledi, túshkiredi, murynnan sý aǵady, tamaq aýyrady, jótel paıda bolady, bezder úlkeıedi, kóz qyzaryp, titirkenip turady, sharshaǵysh keledi, tábet joǵalady. Qalaı joǵarylap bara jatsa, qyzylshaǵa anyqtalady da, qýanyshqa oraı ekpe salynady. Vaktsına salynbaǵan jandarda, ásirese, eresekter arasynda, qyzylshanyń damý qaýpi basym. Ondaı jas óspirimder men stýdentter juqpanyń negizgi kózi bolyp tabylady.
Qyzylsha eseıgen kezde aýyr soǵady jáne túrli asqynýlar týyndatýy múmkin. Eger júkti áıel qyzylshamen aýyrsa, onyń túsik tastaý qaýpi artady, merziminen buryn bosanýy múmkin nemese óli týýy múmkin. Bir aıta keterligi qyzylsha ınfektsııasy týa bitken aqaýlardyń damýyna sebep bolmaıdy.
Dıagnoz klınıkalyq sımptomdardyń taldamasynyń negizinde qoıylady, sondaı-aq, zerthanalyq taldamalar arqyly, qyzylshaǵa qarsy antıdeneni tabý úshin bakterıologııalyq zertteý jáne qan taldamasy júrgiziledi.
Qyzylshany emdeý úshin tynyǵý kerek, paretsetamoldy kóp mólsherde iship, qabyldaý kerek nemese sımptomdardy túsirý úshin basqa da dárilik preparattar qoldanylady. Qyzylshamen aýyratyn kóptegen aýrýlar, asqyndyrmaı saýyǵyp jatady. Biraq, sábılerde, qart adamdarda jáne ımmýn júıesi buzylǵan jandarda túrli asqyný qaýiptilikteri bar, olar mysaly qulaq ınfektsııasy, tamaqtyń sreptokokktik zaqymdalýy, pnevmonııa nemese mıdyń qabynýy (entsefalıt) sııaqty aýrýlar.
Aldyn alý sharasy – zamanaýı jáne durys vaktsınalaý.
Dene qyzýynyń kóterilýimen birge shyǵatyn bórtpe (erlerde / áıelderde)
Estýdiń joǵalýy (erlerde /áıelderde)
Balalrdyń dene qyzýynyń kóterilýimen birge shyǵatyn bórtpe (erlerde / áıelderde)