Mazmuny
Aldyn alý
Jalpy aqparat
Perıodontıt – dep, tisti ustap turatyn baılamdardyń qabynyp, indet juqtyrýyn aıtady.
Qyzyl ıektiń aýytqymaly ulǵaıýy, tompaıýy nemese isinýi aýrýdyń sımptomdary bolýy múmin.
Sebepteri
Perıodontıt qyzyl ıektiń ınfektsııasyn nemese qabynýyn (gıngıvıt) ýaqytyly emdemese, ne bolmasa, múldem em júrgezbegen kezde týyndaıdy. Qyzyl ıekten paıda bolǵan ınfektsııa men qabyný tisterdi ustap turatyn baılamdar men súıekterge taralady. Baılamdar bosaǵandyqtan tister bosap, túse bastaıdy. Eresekterdegi tistiń jıi túsýi osy perıodontıttiń saldarynan. Bul aýrý balalarda sırek kezdeskenmen, jasóspirimderde jıi ushyrasady.
Tistiń negizinde tis qaǵy men tis tastary jınalady. Qabynýdyń saldarynan qyzyl ıekpen tisterdiń arasynda qyzyl ıek qaltasy túziledi, oǵan tis qaǵy men tis tastary jınalady. Qyzyl ıek qaltasynda jumsaq tinder isinedi. Qabynýdyń odan ári damýy tistiń aınalasyndaǵy tinder men súıekterge zııan keltiredi. Qyzyl ıek qaǵynda bakterııa bar bolǵandyqtan, tis abstsessiniń juǵýy jáne damýy múmkin, nátıjesinde súıektiń joıylý jyldamdyǵy arta túsedi.
Sımptomdary
• Tynys alǵan kezde jaǵymsyz ıis shyǵady;
• Qyzyl ıek ashyq qyzyl nemese qyzyl-kúlgin túske enedi;
• Qyzyl ıek jyltyraı túsedi;
• Qyzyl ıek qanaǵysh keledi (tisti tazalaǵan kezde tis shetkasynda qannyń paıda bolýy)
• Qyzyl ıekti qolmen ustasa titirkendiredi, biraq aýyrsynbaıdy;
• Tisterdiń túsýi kezdesedi;
• Qyzyl ıektiń tompaıýy baıqalady.
Eskertý: erte sımptomdary gıngıvıtke uqsaıdy.
Dıagnostıkasy
Tis dárigeri aýyz qýysyn jáne tisterdi qarap teksergende, qyzyl ıek jumsaq, isingen, qyzyl-kúlgin bolady. Tistiń negizinde tis qaǵy men tis tasy jáne ulǵaıǵan qyzyl ıek qaltalary anyqtalýy múmkin. Tistiń abstsessi bolmaǵan kezde, qyzyl ıek aýyrsynbaıdy nemese álsiz sezimtal bolady. Sondaı-aq, tisterdiń qyzyl ıekten ajyraýy nemese tisterdiń túsýi anyqtalýy múmkin.
Stomatologııalyq rentgenologııalyq zertteý arqyly, súıekti ustap turatyn qurylymdardyń joıylǵanyn jáne qyzyl ıektiń astynda tis qaǵynyń jınalǵanyn anyqtaýy múmkin.
Emdeý
Emdeýdiń maqsaty – qabynýdyń betin qaıtarý, qyzyl ıek qaltalaryn alyp tastaý, qyzyl ıek aýrýlarynyń kez-kelgen bastapqy sebepterine dereý em qoldaný.
Tisterdiń nemese tis protezderiniń betkeı zaqymdalýlaryn joıý qajet.
Tisterdi muqııat tazalaý óte mańyzdy. Tis qaǵy men tis tasyn azaıtý jáne joıý úshin ártúrli qurylǵylardy paıdalanǵan jón. Qyzyl ıek aýrýlarynyń qaýpin azaıtý úshin, tipti kásibı stomatologııalyq tazalaýdan keıin de, árdaıym tis shetkasyn durys paıdalaný kerek. Sizdiń tis dárigerińiz nemese gıgıenıst olardy qalaı durys paıdalaný kerektigin kórsetedi. Perıodontıtpen aýyratyn naýqastar jylyna eki retten artyq kásibı stomatologııalyq tis tazalaýdan ótýi kerek.
Hırýrgııalyq em júrgizý de qajet bolýy múmkin. Qyzyl ıektegi tereń qaltalardy ashý jáne tazalaý úshin osyndaı ádisterdi qoldanýǵa týra keledi. Bosaǵan tisterdiń bekitilýin qamtamasyz etý qajet. Aýrýdy órshitip almas úshin jáne jaqyn tisterge qabynýdyń taralýyn boldyrmaý úshin bir nemese birneshe tisterdi alyp tastaý da qajet bolady.
Boljamy
Keıbir adamdarǵa qabynǵan qyzyl ıekten tis qaǵyn alyp tastaý protsedýrasy asa bir jaǵymsyzdyq týdyrýy yqtımal. Qyzyl ıektiń qanaýy jáne joǵarǵy sezimtaldyǵy emdeýden keıin 1-2 apta ishinde basylady. (Saý qyzyl ıek qyzǵylt jáne myqty bolyp kórinedi).
Aýyz qýysynyń gıgıenasyn ómir boıy qadaǵalap otyrý kerek, óıtkeni aýrý qaıtadan paıda bolýy ǵajap emes.
Múmkin bolatyn asqynýlar
• Jumsaq tinderdiń ınfektsııasy nemese abstsessi (bet tsellıýlıti) damıdy;
• Bet súıekteriniń indetke urynýy yqtımal (osteomıelıt);
• Perıodontıttiń qaıta paıda bolýy qaýpi;
• Tis abstsessi paıda bolady;
• Tisterdiń túsýi kezdesedi;
• Tister bosaıdy jáne yǵysyp, qısaıyp ketedi;
• Gıngıvıttiń (qyzyl ıektiń qabynýy) aýyrsyný túri
Dárigerge qashan qaralý kerek
Perıodontıttiń sımptomdary baıqalǵan jaǵdaıda dárigerge qaralyńyz.
Aldyn alý
Aýrýdyń aldyn-alýdyń eń jaqsy quraly – aýyz qýysynyń gıgıenasyn saqtaý bolyp tabylady. Oǵan tis shótkesimen muqııat tis tazalaý jáne turaqty kásibı stomatologııalyq tis tazalatý jatady. Gıngıvıttiń aldyn alý jáne emdeý perıodontıttiń damý qaýpin azaıtady.
Sınonımderi
Alveolıarly pıoreıa; Qyzyl ıektiń qabynýy men súıekterdiń zaqymdanýy
Balalar men jas óspirimderdiń aýyz qýysynda týyndaǵan máseleler (erlerde / áıelderde)
Tis máseleleri (erlerde / áıelderde)
Aýyz qýysyndaǵy máseleler (erlerde / áıelderde)
Tegter:
gıngıvıt
tister
qabyný
qyzyl ıek
qaq
bakterııa
perıodontıt
aýyzdaǵy ıis