Bel aýrýy degen ne jáne onyń týyndaýyna ne sebep bar?

Bel - bul súıekten, bulshyqetten, baılamdardan turatyn qurylym. Anyqtamasyn tolyqtyra ketsek, ony topsa (sharnır) dese de bolady, sebebi ol deneniń ústińgi jaǵy men tómengi jaǵyn jalǵap turady, abaılamasa, ol tez jaraqattanady, mysaly, siz aýyr kóterip qalsańyz, ne birnárseni kúshpen ıterseńiz, ne bolmasa omyrtqańyzdy tosynnan burap alsańyz, ony zaqymdap alýyńyz yqtımal. Siz keıde túsinip qalýyńyz múmkin, aıtalyq, biz, (ár adam) myqty, myǵym belge muqtajbyz, keıde belińizdiń ıilgish bolǵanyn sondaı qalap ketetin jaǵdaılaryńyz da bolatyn shyǵar. Biraq, nege ekenin qaıdam, kópshiligimiz belimiz aýyrmaıynsha, arqadaǵy jáne ishtegi bulshyqetterdiń óńin saqtap qalýdyń mańyzdylyǵy týraly oılaı bermeımiz.

Barlyq adamdardyń 85% - ǵa jýyǵy qaı kezde bolmasyn bel aýrýyn aınalyp ótpeıdi.

Bel aýrýy baılanystyrýshy bulshyqetterge shamadan tys kúsh túskende nemese bulshyqetter men baılamdar jaraqattanǵanda, sonymen qatar, uzyn omyrtqa zaqymdalǵanda paıda bolady. Beldegi aýrýdan kesel, nemese omyrtqanyń deformatsııasy sırek jaǵdaıda ǵana týyndap jatady.

Bel aýrýy:

• Qatty aýyrady, biraq uzaqtyǵy 3 aıdan aspaıdy. Adamdardyń kópshiligi úıde 4-6 apta emdelýden keıin aýrýy jeńiledi.
• Jedel belgilermen qaıtalanba epızodtary bar sımptomdar: Adamdardyń kópshiliginde bel aýyrsynýynyń qaıtalanýynyń kem degende bir epızoty bolady.
• Sozylmaly, uzaqtyǵy 3 aıdan asady.

Bel aýrýynyń sımptomdary qandaı bolady?

«Bel aýrýy» termıni sımptomdardyń barlyq spektrin sıpattaý úshin qoldanylady. Túrli sebepterge baılanysty, bel aýyrýy túsiniksiz, ystyq nemese syzdaıty, úlken aımaqty jabatyn nemese bir núktege deıin shekteletin bolyp keledi. Ol birte-birte damıdy nemese kenetten bel quryspasy bolyp boı kórsetedi, ne bolmasa bulshyqet siresýi týyndaıdy nemese olarsyz-aq aýrýlar bolýy múmkin.

Aıaqtaǵy sımptomdardyń (júrgende nerv qysylǵandaı bolady) týyndaýyna omyrtqanyń tómengi bóligindegi buzylýlar sebep bolýy múmkin; olar ózdiginen de týyndaýy múmkin nemese bel aýyrsynýymen bir mezgilde paıda bolýy múmkin. Aıaqta bolatyn sımptomdar: aýrý, uıý, ásirese tizeden tómen qaraı terleýi múmkin.

Eki aıaqtyń álsizdigi, sonymen qatar, zár shyǵarýda baqylaýdyń tómendeýi nemese ishek fýnktsııasynyń joǵalýyn joǵaltý - bul dereý medıtsınalyq aralasýdy talap etetin at quıryǵy sındromynyń sımptomdary.

Bel aýrýyna qalaı dıagnoz qoıylady?

Dárigerińiz belińizdiń qanshalyqty aýyratynyn baǵamdaıdy, aýrýdyń neden týyndap júrgenin de anyqtaıdy, jumysyńyz jaıynda jáne fızıkalyq belsendiligińiz týraly bilip, sondaı-aq qarapaıym tekseris júrgizedi. Beli aýyrǵan adamdardyń 95% -yna emdelý joldaryn aıtý úshin dárigerge osyndaı tekserýler jetkilikti.

Keıde omyrtqa jaqtaǵy aýytqýlar týraly qosymsha aqparat alý úshin kúrdeli vızýalızatsııalyq ádisi qoldanylady. Omyrtqa jaqtaǵy buzylýlardy zertteý arnalǵan vızýalızatsııalyq ádisterige magnıtti rezonanstyq tomografııany (MRT), kompıýterlik tomografııany, súıek skanerleýdi jáne rentgendik zertteýdi (osy ádister týraly qosymsha aqparatty qarańyz) jatqyzýǵa bolady. Eger sizdi tekergennen keıingi nátıje boıynsha sizde salmaqty aýrý bolsa, sizdiń sımptomdaryńyz 4-6 aptadan astam ýaqytqa sozylady, nemese sizde turaqty bel aýyrsynýy, aıaqtyń aýyrýy nemese aıaqtyń uıýy paıda bolady, vızýalızatsııalyq zertteý ádisteri sizdiń aýrýyńyzǵa jáne onyń sebepterine nuqsan keltirýi múmkin.

Bel aýrýynyń qandaı qaýip faktorlary bar?

Eger sizdiń jasyńyz orta jastan asyp ketse, egerde, sizdiń nemese otbasyńyzdyń bir múshesiniń omyrtqa jaǵynda buzylystar bolsa, nemese júktiliktiń sońǵy kezeńderi kelip qalsa, demek bel aýrýynyń týyndaý qaýpi basym degen sóz. Salaýatty ómir saltyn ustanýǵa qatysty faktorlarǵa keler bolsaq, olar: shylym shegý, artyq salmaǵy bolý, ómirinde ýqytyn uzaq ýaqyt otyryp ótkizý, belge ylǵyı kúsh túsire berý, omyrqany dirildetý nemese aınaldyrý, súıekti álsiretetin dárilerdi uzaq ýaqyt iship júrý (mysaly, kortıkosteroıd) t.b.

• Beldiń qatty aýrýy. Kóp jaǵdaılarda, beldegi aýyrsynýdy úıde emdep, jazýǵa bolady. Eger belińiz aýyryp, mynadaı sımptomdar baıqalsa, mynadaı em-dom jasańyz: muzdy 3 kún boıy basyńyz, sodan keıin ylǵaldy jylýdy basyńyz. Steroıdtyq emes qabynýǵa qarsy preparattardy (NSPP) aýyrýdy jeńildetý úshin paıdalanýǵa bolady.

Eger omyrtqańyz aýyrmasa, turaqty jattyǵýlardy jasaı berýge bolady. Aıta ketý kerek, eki kúnnen artyq tósekte jata berý aýrýdyń qalpyna kelýin baıaýlatady.

• Bel aýrýynyń toqtamaýy nemese kúsheıe túsýi. Eger sizdiń sımptomdaryńyz nasharlasa nemese ketpese, 4 aptalyq úı emine qaramastan, dárigerge habarlasyńyz jáne emdeýdi jalǵastyryńyz. Sizge sondaı-aq, fızıoterapııany, massajdy, akýpýnktýrany nemese ózińiz úshin qolaıly alternatıvti medıtsına túrlerin qoldanýyńyzǵa bolady. Ǵylymı zertteýlerdiń nusqaýyna súıensek, bel aýrýy kezinde nemese keıbir sebepterden bulshyqettiń qurysýyna atalmysh emdeý ádisteri ár adamǵa, ártúrli áser beretin kórinedi. Bir kishkene zertteý nátıjessi boıynsha, psıhologııalyq faktordyń da mańyzdy rol atqaratyndyǵy belgili boldy, sıpattamasy: siz belińizdiń aýyrýy jazylady dep bar yntańyzben senseńiz, shynymen de belińiz saýyǵyp ketýi múmkin.
• Sozylmaly bel aýrýy. Eger bel aýrýynyń problemalary 3 aıdan astam sozylsa, sizge sozylmaly aýyrsynýdy emdeýdi jáne onymen kúresýdi úırený kerek. Sozylmaly aýyrsynýmen aqylmen jáne fızıkalyq turǵydan kúresý úshin, arqa bulshyqetteri men ishke arnalǵan jattyǵýlardy jasaý úshin fızıoterapevt mamandaryn qosa alǵanda, birneshe túrdegi mamannan keńes alyp emdelýge tyrysyńyz. Sozylmaly bel aýyrsynýyna kómektesetin qosymsha emderdi aýyrýdy, emdeý daǵdylaryn úıretý úshin kognıtıvti-minez-qulyq terapııasyn, sondaı-aq, úsh sıkildi antıdepressanttardy nemese aýyrsynýdy joıý úshin julyn kanalyna ınektsııa engizýdi qamtıtyn emderdi júrgizińiz.

Sozylmaly jambas aýyrsynýyn jeńildetý úshin tájirıbelik nemese tekserilmegen emdeý, sonyń ishinde ıntrarıktsıondy elektrotermııalyq terapııa (VDET), morfındik sorǵylar jáne lazerlik dısktomııa qoldanýǵa bolady. Emdeýdiń bul ádisterin saqtyqpen aqylǵa qonymdy dárejede emdeńiz jáne mundaı emdeý týraly sheshim qabyldamas buryn: ekinshi jáne, múmkin, úshinshi pikirińizdi alyńyz.

Omyrtqanyń titirkenýin emdeý úshin sırek jaǵdaıda hırýrgııa qajet, biraq ol jıi emdeýdiń aqylǵa qonymdy ádisi retinde usynylady. Keıbir jaǵdaılarda aýyrsynýdy týdyratyn (mysaly, dıaralyq dısk), hırýrgııa kómektese alady. Alaıda, bul jaǵdaıdan kóptegen adamdar hırýrgııalyq operatsııasyz da ótip ketedi.

Bel aýyrsynýyna magnıtti rezonanstyq tomografııany (MRT) júrgizý kerek pe?

• Tómende keltirilgen aqparat, sizdiń qandaı sheshim qabyldaǵanyǵyzǵa nemese dáriger keńesine kónitinińizgi qaraı ózindik túsinik qalyp tastyrýyńyzǵa járdem beredi. Magnıtti rezonansty tomografııadan (MRT) ótemin dep sheshim qabyldaǵannan keıin, kelesi máselelerdi qarastyrsa bolady:
• Bul kóp jaǵdaıda, deneńizde alǵash ret paıda bolǵan (qatty) aýyrsyný 6 aptadan keıin joǵalyp ketýiniń yqtımaldylyǵy basym.
• Belińizdiń aýrýyna qymbat vızýaldyq zertteý ádisterin júrgizbeýge tyrysyńyz. Bul zertteýler, ádette, erte kezeńde paıdaly aqparat bere-bermeıdi. Eger aýyr naýqastyń belgileri bolmasa (mysaly, omyrtqa nemese súıek isigi ınfektsııasy), úı eminiń 4-6 aptasynan keıin aýyrýdyń beti qaıtpasa, zertteýdiń vızýaldy ádisterin ótkizýdi suramańyz jáne olarmen kelispeı-aq qoıyńyz.
• MRT jáne kompıýterlik tomografııa aýrýdyń bastapqy satysynda, tabaqsha jaryǵy nemese omyrtqa arnasynyń tarylýy, júıke tamyrlarynyń qysyýy sekildi beınelerdi dál kórsete alady. MRT-niń kompıýterlik tomografııanyń aldynda kádimgideı aıyrmashalaǵy bar, ol ıondaýshy sáýlelenýmen qosa birge paıdalanylmaıdy.
• Dárigerińiz birneshe aptadan keıin júıke júıesiniń qysylýyna baılanysty jaǵdaılardy josparlaý úshin kútedi, óıtkeni olar, ózdiginen jıi ketedi.

Emdeý

Arterııalyq aýytqýlardyń emdeý nusqalary qarapaıym úı emdeýden tájirıbelik jáne sozylmaly bel aýrýlaryna arnalǵan ınvazıvti protsedýralarǵa deıin aýytqıdy. Keıbir emdeý túrleri sozylmaly bel aýrýlaryn emdeýde asa úmitti bolsa da, olar beldiń qatty aýyrsynýyn jeńildetý úshin múldem paıdasyz bolyp qalatyn jaıttar da bolyp jatady. Beldiń qatty aýrýyn emdeýdiń eń tıimdi eki ádisi bar: 1) belsendi bolyp qalady (tósekke jatpaıdy) jáne 2) qabynýǵa qarsy preparattardy qabyldańyz. Sozylmaly julyn súıek aýrýlaryn emdeýdiń eń tıimdi eki ádisi bar: 1) patsıenttiń bulshyqet kúshin nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan jattyǵýlar; 2) sozylmaly aýrýlardy emdeýge negizdelgen.

Keıbir adamdardyń bel aýrýyna nemese belgisiz etıologııalyq quryspasyna belgili em qonyp jatady, al keıbireýleri múldem emdelmeıdi. Azdaǵan zertteýdiń nátıjesinyń nusqaýynsha, siz kez-kelgen qabyldanǵan emge senip, onyń áseri bolatynyna bar yqylasyńyzben kónseńiz, bel aýrýyńyzdy jeńip ketýińiz de yqtımal eken.
Eger siz jaqyn arada belińizdi jaraqattap alǵan bolsańyz, onda ony birneshe aptadan keıin sátti emdeýińiz
múmkin.

Aldymen úıdegi emdeý ádisterin usynamyz, sonyń ishinde 3 kún ishinde muzdy ylǵaldandyrýdy, sondaı-aq seroıdti emes qabynýǵa qarsy preparattardy (NSAID) qabyldaýdy usynamyz.

Qalypty kúndelikti áreketterińizge múmkindiginshe jyldam qaıtaryńyz (tósekte turý qalpyna keltirýdi baıaýlatady).

Tózimdilik: 90% -ǵa deıin sozylmaly arqa aýyrsynýymen baılanysty jaǵdaılardy tek 3 aı ishinde ǵana emdeý arqyly tabysty emdeýge bolady.

Kóptegen adamdarda kem degende bir ret qaıtalanatyn arqa aýyrsyný epızody bar. Eger sizde aýyrsyný paıda bolsa, esińizde saqtańyz, sizdiń arqańyz endi osal bola bastady degen sóz ol, burynǵydan qaraǵanda. Omyrtqańyzdyń qajetti elementine kúndelikti ómirińizde mindetti qamqorlyq jasańyz: ish jáne julyn bulshyqetterińizdiń kúshin ustańyz, salmaqty durys kóterińiz jáne orynyńyzdan otyryp-turǵanda abaılańyz.

Úıde emdeý

Sizdiń jaǵdaıyńyzda qosymsha emdeýdiń qajettiligine qaramastan, úıde emdelý - arqadaǵy aýyrsynýdyń qalpyna kelýiniń irgetasy bolyp sanalady.

Beldiń qatty aýrýy. Siz arqadaǵy aýyrsynýdy birinshi sezgende, eń aldymen dereý dárigerlik talapty talap etetin belgilerdi sheshińiz. Eger sizde eleýli aýrýdyń belgileri bolmasa, úıde emdeýdiń kelesi satylaryn qoldanyńyz.

• Aýyrsynýdyń bastalýynan keıin alǵashqy birneshe kún ishinde bel aýyrsynýyn jazý úshin alǵashqy sharalardy qoldanyp kórińiz. Mysaly, jambastyń buralýyn baıqap kórińiz. Bul jattyǵý omyrtqany aqyryn jyljytady jáne bel sozylady.
• Kúndelikti jumys júktemesin azaıtý qajet. Zertteýler kórsetkendeı, tósekte demalý fızıkalyq belsendilikti saqtaýdan gıpofýnktsııaǵa ákelip soqtyrǵannan góri jaqsy emes (aýrýdy jeńildetý maǵynasynda). Alaıda júktemeni azaıtý qajet bolýy múmkin. Bel aýyrsynýyn týdyratyn qozǵalysqa jol bermeńiz.
• Qabynýǵa qarsy preparattardy nemese steroıdty emes qabynýǵa qarsy dárilerdi qabyldańyz, jáne aýyrsynýdy azaıtý úshin muzdy nemese jylýdy keri jaǵyńyz.

Sozylmaly aýrýdy emdeý. Eger bel aýrýy 3 aıdan assa, sozylmaly aýrýǵa qalaı qarsy turý kerektigin bilý óte mańyzdy bolyp tabylady. Dene turaqty aýyrsynýǵa sezimtal bolǵandyqtan, bul aýrýdy aýrýdyń turaqty bolyp qalatyndaı fızıologııalyq túrde áser etýi múmkin.

Sozylmaly aýyrsyný kezinde psıhologııalyq keńes berý jáne dári-dármekterdi emdeý jıi talap etiledi, óıtkeni aýrý moraldyq jáne fızıkalyq turǵydan aýyrady. Sizdiń kúıińizge qaraı, úı jaǵdaıynda emdeýdi jalǵastyryp, kelesi emdeýdiń bireýin nemese birnesheýin qoldaný arqyly aýyrsynýdy basqarýǵa bolady:

• Arqa bulshyqetterin kúsheıtýge arnalǵan kúndelikti jattyǵýlar: arnaıy jattyǵýlar tizimine ıe bolý úshin fızıoterapevt mamany nemese óz dárigerińizdiń kómegine júginińiz.
• Analgetıkalyq preparattar eki kún boıy - aýyrsyný sheńberin buzý úshin paıdalanylady.
• Medıtsınalyq massaj - bulshyq et qurysýyn jeńildetý úshin qoldanylady.
• Omyrtqa túzetý – bul monýaldi terapııa boıynsha jasalady.
• Akýpýnktýra (akýpýnktýra).
• Úshtsıkldy antıdepressanttar - sozylmaly aýrýlardy emdeý úshin. Bul medıtsına túri kóńil-kúıdiń buzylýyna ǵana emes, sozylmaly aýrýǵa qosymsha analgezııalyq áseri de bar.
• Aýyrsynýdy nemese kortıkosteroıdty ınektsııa (gormondar) - aýyrsynýdy boldyrmaý nemese qabynýdy azaıtýúshin paıdalanylady.
• Julynnyń julyn yntalandyrýy - aýyr sozylmaly bel aýrýy úshin qoldanylýy múmkin.

Beldegi aýyrsynýdy kúsheıtý nemese qaıtalaý arqyly emdeý.

Eger sizde eki kúnnen astam sozylǵan qatty arqa aýrýy bolsa, 4 aptadan keıin úıde emdeýden keıin nemese omyrtqa jaq nemese aıaq jaqsa sımptomdar bilinse nemese qaıtalansa, nemese sımptomdar qaıtadan shyqsa, dárigerińizge baryńyz. Nysanaly zertteý jáne zertteý ádisterin jasaý sizdiń jaǵdaıyńyz týraly jańa aqparatty bere alady jáne emdeýdiń qosymsha taktıkasy týraly durys sheshim qabyldaýǵa kómektesedi.

Aýyrsynýdyń ortasha emes nemese ortasha aýyrsynýynyń eleýli sebepteri bolmasa (85% jaǵdaıǵa uqsas), sizge úı jaǵdaıynda emdeýdi jalǵastyrý usynylady.

Árıne, bul aýrýdyń sımptomdaryn nasharlatpasa, beldi kúsheıtetin kúndelikti jattyǵýlardy júrgizýdiń óz joldary bar. Steroıdty emes qabynýǵa qarsy preparattar (NSAID), jyly losondar, massaj paıdaly bolýy múmkin.

Eger aýyrsyný aýyr bolsa, sizdiń dárigerińiz opıattar tobynan, epıdýraldy steroıdti (gormonaldy) ınektsııadan nemese bulshyq et bosańsytqyshtarynan qysqa merzimdi aýyrsynýdy usynýy múmkin. Bul dári-dármekter áleýetti zııandy jáne janama áserlerge ıe, olar sizge paıdaly áserleri arqyly ótelýi múmkin.
Eger sizde negizgi aýrýlar bolsa - mysaly, jaryqty dısk, omyrtqa arnasynyń tarylýy, anlılozdy spondılıt, osteoartrıt, qaterli isik nemese ınfektsııa bolsa, ony emdeıtin mamanǵa habarlasyńyz.

Operatsııa

Belge hırýrgııalyq emdeý sırek paıdalanylady; kóp jaǵdaıda aýrýdyń sebebi hırýrgııalyq jolmen alynbaıdy nemese belgisiz. Omyrtqanyń tómengi bóligindegi buzylýlarmen aýyratyndardyń 1% -nan azy hırýrgııalyq emdeýden ótedi. Omyrtqanyń tómengi bóligindegi operatsııalardyń basym bóligi jaryq dıskilerdiń gernıatsııasy úshin júrgiziledi. Alaıda, jaryq dıskisi bar adamdardyń kópshiligi hırýrgııaǵa muqtaj emes. Kóbinese, jaryq dıskidegi qaterli isik aýrýlarynyń damýyna ákelip soqtyratyn jaǵdaılarda, dıaralyq indettiń operatsııasy júrgiziledi.

Hırýrgııalyq emdeý neǵurlym erekshe jaǵdaılarda, mysaly:

• Jaraqatqa baılanysty omyrtqanyń synýy.
• julynnyń juqpaly aýrýlary.
• Omyrtqanyń turaqsyzdyǵy - mysaly, spondılolız jáne spondılolıstez.
• Julynnyń isinýi.

Hırýrgııalyq emdeýdiń nusqalary

Omyrtqanyń tómengi bóliginde operatsııalardyń nusqalary tıisinshe omyrtqanyń tómengi bóliginde problemalarǵa baılanysssty sebepter boıynsha ózgeredi.
• Eritilgen jaryq dıskidegi operatsııa kezinde julynnyń nemese júıke tamyryn syǵatyn dısk zaty alynyp tastalady.
• Omyrtqanyń julyn kanalyn taryltý kezinde (omyrtqaly artrodezi bar nemese onsyz julynnyń dekompressıonatsııasy) taryltylǵan julyn kanaly keńeıip, julynnyń nemese tamyrdyń qysylýyn boldyrmaıdy.
• Spondylolisthesis jáne basqa da «turaqsyz omyrtqanyń» kórinisterine baılanysty omyrtqalardy (artrodezııa) ankılozdy qoldaný kezinde omyrtqa julynnyń nemese júıke tamyrlaryndaǵy qysymnyń tómendeýi úshin bir-birimen baılanysady.
• Omyrtqa isigi operatsııalary artrodezi bar nemese joq isikterdi joıý men turaqtandyrýdy qamtıdy.
• Omyrtqa juqpaly zaqymdaný kezinde hırýrgııalyq ádispen nemese artrodezsiz emdeledi.

Maǵan dısk jaryǵyna operatsııa jasatý qajet pe?

Bul aqparat sizge dárigermen birlese sheshim qabyldaýǵa nemese onyń usynystaryna tolyq kelisetindigińizge qaramastan, sizdiń jalpy emdelý úshin birneshe nusqalaryńyzdyń bar ekendigin kórsetedi.

Dısk jyryǵyn hırýrgııasyz da, jedel emdeýge bolady. Sheshim qabyldar aldynda, kelesi máselelerdi qarastyrǵan jón:

Kóp jaǵdaıda dısk jaryǵy emdeledi jáne birneshe aı hırýrgııasyz emdelgennen keıin aýrýdyń beti qaıtýy da múmkin. Hırýrgııalyq emes em: dem alý, medıkamentozdy terapııa, ınektsııa jáne reabılıtatsııa (ońaltý) sııaqty. Operatsııasyz emdeý aýrýdyń belgilerin belgili dárejede azaıtady jáne qalypty kúndelikti áreketterge qaıtyp oralýyńyǵa kómektesedi.

Eger sizde dısk jaryǵynyń áserinen bókselerińizde jáne aıaqtaryńyzda (stıatıka) qatty aýyrsyný bolsa jáne uıyp qala berse, ony operatsııa jeńildetilýi múmkin.
Bir túsiniktisi, jedel em jassaǵannan keıin boıyńyzdaǵy aýrý jyldam ketýi múmkin. Tájirıbelerdiń nátıjesine súıensek, sońǵy 4-8 jylǵy qorytyndylardy hırýrgııalyq emes em, dáp hırýrgııalyq em sekildi áser etýde eken.

Dısk jaryǵy degenimiz ne?

Omyrtqany quraıtyn súıekter bir-birin ıterip turatyn kishkentaı dıskilermen bólingen. Omyrtqa dıskileriniń formasy domalaq, ári, jalpaq bolyp keledi, syrtyn qorshaǵan tyǵyz stýdneotúrindegi zaty bar (ıadro). Bul dıskiler saý bolsa, olar omyrtqa úshin amortızatorlar retinde áreket etedi jáne omyrtqa ıkemdiligine demeý beredi. Eger dıskiler zaqymdalsa, qalypty tozsa nemese aýrýdyń nátıjesinde zaqymdalsa, olar ádetten tys shaǵylystyrýy nemese synýy múmkin. Anomaldi zaqymdanǵan nemese jarylǵan dısk, jaryqty dıskter nemese shuńqyrly dıskter dep atalady.

Shuńqyrly nemese jaryqty dıskter arqa jaqtaǵy sozylatyn jerdegi júıke torlaryn, nervterdi qysý múmkin. Mundaı qysylýdan aýrý týyndaıdy, uıý, terleý, álsireý nemese aıaqtaǵy refleksterdiń joǵalýyna soqtyrýy múmkin. Odan beldiń aýrýy da, aýyrmaýy ǵajap emes. Degenmen, kóptegen jaǵdaılarda, dısktik jaryqtar eshqandaı belgiler týdyrmaıdy. Eger MRT skanerleýinde sizde dısktik jaryqtar bar bolsa, dárigerińiz MRT nátıjesin muqııat surap tekseredi, MRT skanerleýinde kórinip turǵan dısk jaryqtary sizdiń sımptomdaryńyzdyń eń yqtımal sebebi bolyp tabylýy múmkin.

Qandaı jaǵdaılarda dısk jaryqtaryn emdeý úshin hırýrgııalyq emes em qoldanylady?

Kóptegen jaǵdaılarda dısk jaryqtary birneshe aı boıy hırýrgııalyq emes emdeýden keıin jazylady. Operatsııasyz emdeý qysqa merzimdi demalys, dári-dármekpen aýyrsyný jáne fızıoterapııa, sondaı-aq dáriger taǵaıyndaǵan jattyǵý baǵdarlamasyn qamtýy múmkin. Dısk jaryqtary bar naýqastardyń 50% -y 1 aıdan keıin qalpyna keledi jáne 6 aıdan keıin tolyqtaı qalpyna keledi. Tek dısk jaryǵy bar adamdardyń 10% -ynda, aýrý 6 aptadan keıinde saqtalyp turýy múmkin, ol kezde endi operatsııalyq em jaıynda oılanýǵa týra keledi.

Eger 6 apta boıy hırýrgııalyq emes emdeýden keıin ózińizdi jaqsy sezinseńiz, onda bul sizdiń deneńizdiń hırýrgııalyq emsyz-aq qalpyna kelýine qolaıly belgi retinde qarastyrylýy múmkin. Adam aǵzasy ózi dısktiń qajetsiz zattaryn tazartyp otyrady, sondyqtan júıke tamyrlarynyń qysylýynan asa bir qatty aýrýlar týyndaı qoımaıdy. Bul protsess rezorbtsııa dep atalady.

Dısk jaryǵyna baılanysty operatsııa qashan taǵaıyndalady?

Hırýrgııalyq emdeý dısk jaryǵy bar adamdardyń shamamen 10 paıyzyna qoldanylady. Kóptegen dárigerler - hırýrgııalyq emdeý múmkindigin qarastyrar aldynda - 1-3 aıdaı kútedi. Eger osy ýaqyt ishinde
siz beıhırýrgııalyq ádistermen emdelýińiz sátsiz bolsa (biraq, ádette bul 6 aıdan kóp ýaqyt almaıdy), onda siz operatsııa týraly oılanasyz. Kimde, dısk jaryńynyń áserinen aýrýlar paıda bolsa, 6 aıdan artyq ýaqytta álsizdik, uıý sezimderi tolastamaı qoısa, onyń nerv tamyrlary zaqymdanýy yqtımal, ondaı adamdarǵa jedel emniń kómegi onsha tıe qoımaıdy.

Dısk jaryǵyna arnalǵan operatsııa, aýrýdy basý úshin, qalypty qozǵalystar men qımyldardy oryndaýǵa múmkindikter jasaý úshin jasalady. Hırýrgııalyq emdeý kelesi sharttar bolǵanda júrgiziledi:

• Aıaǵyńyz ylǵyıda jıi aýyra berse, sondaı-aq álsizdik bılep jáne kúndelikti belsendilikke tolyq aralasa almasańyz.
• Obektıvti saraptamanyń nátıjeleri sizde álsizdik, qozǵalýdyń azaıýy, sezimtaldyqtyń joǵalýy nemese refleksterdegi ózgerister bar ekenin kórsetse.
• Magnıtti rezonansty (MRT), kompıýterlik tomografııany nemese mıelogrammdy tárizdi dıagnostıkalyq ádister hırýrgııalyq ádispen dısk jaryǵyn emdeýge qabiletti ekenin kórsetse.
Dıskke jasalatyn operatsııany em retinde qoldanýǵa bolady:
• Dısktiń jarylýy nemese nerv túbirshikteriniń qysylýyn tikeleı týdyratyn dısk zatynyń bos bólikterin alý. Eger ıshıastyń saldarynan aýyr jáne jaramsyzdyq aýyrýy keminde 4-6 aptanyń ishinde hırýrgııalyq emes emdeýden keıin ketpese, sizdiń dárigerińiz hırýrgııalyq emdeýdi usynýy múmkin.
• Protrýzııa nemese dısk jaryǵy, aýyr zardapqa soqtyrady. Nerv zaqymynyń tıptik belgileri aıaqta seziledi jáne álsizdik, úılestirýdi joǵaltý nemese sezimtaldyqty joǵaltýdy qamtıdy.
• Operatsııa arqyly ǵana emdele alatyn qurylymdyq súıek buzylýlary (mundaı jaǵdaılarda hırýrgııalyq emes emdeý orynsyz bolar edi).

Dısk jaryǵy kezinde operatsııanyń qandaı túrleri oryndalady?

Dıskilerge qarsy jıi qoldanylatyn jáne jaqsy zerttelgen hırýrgııalyq aralasýlarǵa mynalar jatady:

• Dıskektomııa - bul nerv túbirshigin nemese julyndy qysyp jatqan jaryqtyq dısk zatynyń tez alynyp tastalýy. Bul əreket dıskini shyǵarý nemese dıskiniń jarylýy jaǵdaıynda da qoldanylady. Beıhırýrgııalyq emdeý sátsiz aıaqtaǵanda jáne de erkin qımylmen jumys isteı alatyn qabiletinen aıyrylǵan aýrýlarǵa ushyraǵan adamdar úshin dıskektomııa hırýrgııalyq emdeýdiń eń tıimdi túri bolýy múmkin.
• Lamınotomııa jáne lamınektomııa - bul operatsııalar julynnyń nemese julynnyń jasyna baılanysty ózgeristerinen týyndaǵan nerv qysylýyn azaıtý úshin oryndalady. Lamınotomııa omyrtqanyń jińishke bóligin bóledi, bul julynnyń qorǵanysh qabyn (lamına - nemese plastınka dep atalady) quraıdy; lamınektomııamen birge búkil plasstınka jekeleı omyrtqalardyń ústinen alynady, al keıde jińishke shyryn ótetin omyrtqaǵa arnalǵan tesik - julyn kanalyn taryltady. Osy operatsııalardyń kez-kelgeni dıskektomımen bir ýaqytta oryndalýy múmkin nemese ózdiginen de ike asyrylady.
• Pekraldi dıskskromııa dısk potrýzııasy kezinde jáne dıskilerdiń julyn arnasyna jaryqty shytynaýlardy qalyptastyrý kezinde qoldanylady. Bul operatsııada omyrtqaǵa kishkene tilikten arnaıy qural engiziledi; dıskiniń shuńqyry kesilip nemese sýarylady, osylaısha onyń mólsherin azaıtady. Perıferııalyq dıskekomııa ashyq dıskektomııadan góri tıimdi emes operatsııa bolyp esepteledi jáne qazirgi ýaqyttaolar azyraq qoldanylady.

Dısk jaryǵyna operatsııa júrgizý kezinde qanadý qaýip-qater bolýy múmkin?

Dıskomemııa jáne mıkrodısktomııa, dıskilerge jıi qoldanatyn operatsııa túrleri, ádette ol jaqsy áser etedi jáne asqyný jaǵdaılary sırek oryn alady. Alaıda hırýrgııa kezinde júıke tamyrlaryna nemese julyn symdaryna zaqym kelýiniń azdaǵan qaýpi bar. Keıbir naýqastarda operatsııa aımaǵynda artyq jara paıda bolady. Operatsııadan keıin zaqymdanýdy arttyratyn, ınfektsııalyq asqynýlardyń paıda bolý qaýpi bar. Juqpaly asqynýlardy emdeý úshin protsesti toqtatý úshin antıbıotıkterdi jáne qosymsha operatsııalardy qajet etýi múmkin.

Kez kelgen operatsııalar belgili bir qaýiptiń aldynda bolady. Budan basqa, jalpy anestezııaǵa tán qaýip sebebinen dárigerińiz ben medıtsına qyzmetkerleri hırýrgııalyq operatsııa kezinde jáne operatsııadan keıingi kezeńde sizdiń jaǵdaıyńyzdy muqııat baqylaıdy.

Dısk jaryǵyna jasalatyn operatsııa qanshalyqty jaqsy áser beredi?

Uzaq ýaqyttyq aýrý belgileri bar adamdar, sondaı-aq qalypty qyzmeti men turaqty qımyl-qozǵalysy buzylǵandar, qatty aýyrsynýdy basatyn dárilerdi qoldanýdy talap etetin adamdar operatsııadan aıtarlyqtaı jeńildik alady. Jyldyń sońǵy zertteýlerinde hırýrgııalyq emdelý tómengi bel baýyrynyń shuńqyrynan týyndaǵan qalyptydan joǵary aýrý sımptomdary bar adamdarǵa oń nátıje beredi dep kórsetilgen. Hırýrgııalyq emdeýdiń osy besjyldyq ǵylymı zertteýine engizilgen 402 adamnyń 70% -y kardıaldy sımptommen salystyrǵanda jaqsardy, al hırýrgııalyq emes em qabyldaǵandardyń arasynda 56% boldy.

Keıbir adamdar ómir jaǵdaılary densaýlyǵynyń salystyrmaly túrde tez qalpyna kelýin talap etse, operatsııaǵa barady. Jeke eńbekke jaramsyz adamdar úshin qalypty jumysqa qaıta oralý 2-4 aptada bolady; qolmen jumys jasaıtyndar úshin 8-12 apta qajet bolady.
Kóptegen adamdar operatsııadan keıin kóp uzamaı jumysyn jáne kúndelikti is-áreketterin jańartady. Keıbir jaǵdaılarda sizdiń dárigerińiz operatsııadan keıingi ońaltý kýrsyna qatysýyńyzdy usynýy múmkin, ol fızıoterapııa men úıdegi jattyǵýlardy qamtıdy.

Emdeýdiń qaı ádisterin tańdaısyz? Tómendegi nusqalardy qarap kórińiz:

1. Operatsııasyz emdeýge tyrysyńyz (mysaly, demalys, fızıoterapııa jáne jattyǵýlar, sondaı-aq dáriler).
2. jumys isteńiz.

Dısk jaryǵyn jedel emdeýdiń paıdasyDısk jaryǵyn jedel emdeýdiń zııany
Sizde qatty aýrý sezimi bolady, aıaǵyńyz uıyp, álsirep turady, qımylǵa qabilettinińiz tómendeıdi; Aıaq jaǵyndaǵy belgiler keminde 4 aptada hırýrgııalyq emes emdeýden keıin tómendemeıdi; Nerv túbirshiginiń qysylýynyń belgileri arta bastasa (aıaqtyń aýyrýy, sezimniń qatty joǵalýy, paralıch nemese álsizdiktiń joǵarylaýy, úılestirý joǵalýy, refleksterdiń tolyq joǵalýy); Sizdiń jumysyńyz sizdiń fýnktsııalaryńyzdyń salystyrmaly túrde tez qalpyna kelýin talap etedi; Operatsııadan keıingi birneshe apta ishinde ońaltý rejımin qatań oryndaýǵa bolady. Sizdiń dısk jaryǵyna operatsııa jasatý úshin, qandaı da bir sebebińiz bar ma?Siz emdeýdiń hırýrgııalyq emes ádisterin, sonyń ishinde fızıoterapııany, jattyǵýlardy, demalýdy jáne emdeýdi emdeýge tyrysasyz; Alaıda operatsııada sizdiń belgilerińizdi joıatynyna kepildik joq. Uzaq merzimdi perspektıvada hırýrgııalyq emdeý hırýrgııadan góri jaqsy bolady degen kepildik joq; Operatsııada ınfektsııalyq asqynýlar, sozylmaly emdik aýrý jáne qosymsha operatsııalardy júrgizý qajettiligi týyndaıdy. Kez-kelgen hırýrgııada júrek soǵysy (mıokard ınfarktisi) sııaqty asqyný qaýpi bar; Ekinshi operatsııany qajet etpeıtinine kepildik joq; Dıskiniń shuńqyryna hırýrgııalyq emdeýdi qalamaıtyn basqa sebepter bar ma?


Emdeýdiń basqa túrleri

Siz bel aýrýyn emdeý úshin dárigerińizben birge ártúrli fızıkalyq, psıhologııalyq, eksperımentaldyq jáne alternatıvti emdeý ádisterin tańdaı alasyz. Olardyń keıbireýleri qysqa merzimdi «jóndeý» ádisi, basqalary sizge quraldarmen jabdyqtalǵan kúıde ómir boıǵy bel aýrýyńyzǵa sep bolyp turýy múmkin. Bul emdeýdiń bári medıtsınalyq saqtandyrý uıymdaryna qarassty tıerapııalyq ádister emes.

Emdeý men ońaltýdyń keshendi ońaltý baǵdarlamalary. Sozylmaly bel aýrýynyń aýrýyn emdeýdiń oń kombınatsııasyn tabý máselesiniń ońtaıly sheshimi ıntegratsııalyq baǵdarlama bolýy múmkin. Keshendi ońaltý baǵdarlamalary ár túrli emdeý ádisterin jáne mamandardy usynady. Bul baǵdarlama sozylmaly arqa arterııasy aýrýy úshin eń tıimdi emdeýdiń biri bolyp sanalady.

Bel aýrýyna arnalǵan jattyǵýlar sozylmaly arqa aýyrsynýyn emdeý men baqylaýdyń eki eń tıimdi ádisi bolyp tabylady. Kúndelikti jattyǵýlar arqadaǵy aýyrsynýdy tıimdi túrde joıady jáne uzaqqa sozylǵan arqa aýyrsynýyn tómendetýi múmkin.

Psıhoterapııa sozylmaly bel aýrýy jáne eńbekke jaramsyzdyq sekildi aýyr jaǵdaıdy jeńildetýi múmkin.

Julyn yntalandyrylýy aýyr, sozylmaly arqa aýyrsyný jaǵdaıynda qoldanylýy múmkin.

Beldegi aýrýdy emdeý boıynsha tájirıbelik terapevtik ádister

Beli aýyratyn adamdar úshin jańa jáne tájirıbelik emdeý únemi damytylyp, usynylady. Eger siz osy emdeý ádisine barǵyńyz kelse, dərigerden osy ədistiń tıimdiligi men qaýipsizdiginiń ǵylymı dáleli týraly, sondaı-aq osy tehnıkamen birge óz tájirıbesiniń nátıjeleri týraly surańyz. Kelesi terapevtik ádister eksperımenttik bolyp tabylady jáne keńinen qoldanylmaıdy. Olar uzaq ýaqyt boıy jetkilikti túrde zerttelmegen, biraq olar bel aýrýlarynyń belgili bir túrlerine emdeýdiń jetkilikti damyǵan ádisterin kórsetti.

• Ishkidıskilik elektrotermııalyq terapııa (VDET) - julyn dıskiniń búlinýinen bolǵan sozylmaly bel aýrýyn emdeıdi.
• Botulindik toksın ınektsııasy (Botox) tómengi arqadaǵy bulshyq etterdiń aýyrsynýyn jeńildetýge kómektesedi.
• Aksıldi omyrtqalar dekompressııasy (VAX-D) julyn omyrtqasynyń dıskilerin aýyrsyný oryndarynan jeńildetýge kómektesedi.

Bel aýrýy men ózin-ózi emdeýdegi keshendi emniń kómekshi ádisteri

Tómengi bel aýrýyn tómendetý úshin tómende kórsetilgen adıývantty emdeý ádisi qoldanylady.

• Massaj ótkir nemese sozylmaly arqa aýyrsynýyn azaıtýdyń tıimdi ádisi bolyp tabylady, ásirese jattyǵýlar men arqa súıemeldeý jattyǵýlarymen úılesken kezde.
• Manýaldi osteopatııalyq terapııa, tolyq ıgerilmedi, biraq arqadaǵy aýyrsynýdy emdeýdiń óte joǵary tásili bolyp tanyldy.
• Akýpýnktýra (akýpýnktýra) - eń jaqsy qol jetimdi ǵylymı zertteýlerdi júıeli túrde qarap shyǵýǵa sáıkes, arqa titirkenýin emdeýde akýpýnktýranyń tıimdiligi dáleldenbedi.
• Antıdepressanttar kómegimen júrgiziletin relaksatsııa ádisteri bulshyqet kerneýin jáne depressııany azaıtýǵa kómektesedi.


Tegter:

jaraqattar
dene belsendiligi
gıpotermııa