Statıstıkaǵa sáıkes, árbir áıel jynystyq qatynas týraly ortasha eseppen eki-úsh kúnde, al erkek keminde kúnine bir ret oılaıdy eken. Alaıda, ózimizdiń kindigimizdiń tómengi jaǵyndaǵy nárseni talqylaýǵa kelgende, qoǵamdyq sanadaǵy kertartpalyqty baıqaýǵa bolady. Negizi, seks kúndelikti ómirimizdiń ajyramas bóligi bolyp tabylady. Onyń densaýlyǵymyzǵa jáne uzaq ómir súrýimizge tikeleı qatysy bar. Sondyqtan, biz jynystyq qatynas týraly, mysaly, orgazm, eıakýlıatsııa jáne belsizdik sııaqty nárseler týraly aıtýdan uıalmaýymyz kerek.
Seks - bul densaýlyqty nyǵaıtýǵa jáne ony saqtaýǵa arnalǵan kóptegen tásilderdiń biri. 20-30 mınýttyq jynystyq qatynas kezinde aǵzadaǵy 300-ge jýyq kalorııa jaǵylady, bul bes shaqyrym toqtaýsyz júgirýmen teń. Alaıda jynystyq qatynastyń uzaqtyǵy 2-den 6 mınýtqa deıin sozylsa, jıyrma beske ǵana jýyq kalorııa joıylady (bul jarty kılometrge de jetpeıtin júgirispen teń). Eger siz toqtaýyz eki baspaldaq kóterilip-túse almasańyz, bul sizdiń jynystyq ómirińizge áser etetin qıyndyqtaryńyz bar ekenin bildiredi.
Bizdiń jynystyq ómirimiz aıtarlyqtaı kúrdeli. Bizde kóptegen sebepter boıynsha jynystyq qatynasqa túsemiz. Aıtalyq, biz balaly bolǵymyz keledi. Sondaı-aq óz súıispenshiligimizdi ashyp turyp kórsetkimiz keledi. Shyny kerek, jynystyq qatynas kóńil kóterýdiń de tamasha nusqasy. Aıta berseń sebep kóp, mysaly teledıdarda qyzyqty esheńeniń joqtyǵy da jynysstyq qatynas jasasýǵa yqpal etip jatady. Biraq bári biz qalaǵandaı, josparlaǵanymyzdaı bola bermeıdi.
Bizdiń seksýaldyq mádenıetimiz mahabbat pen qumarlyqqa ǵana tán emes, sonymen qatar zaqymdalǵan prezervatıvter, jynystyq jolmen beriletin aýrýlar, bedeýlik jáne erektıldi dısfýnktsııanyń da alatyn orny bar. Bizdiń jynystyq organdarmen baılanysty máseleler kúrdeli jáne ol jekeshe, sondyqtan ony talqylaý qıyn bolýy múmkin.
Árıne, mahabbat pen qumarlyq – kúrdeli emotsııalyq jaǵdaı bolyp tabylady. Onyń ishinde azdaǵan sáttilikter, bir shama kúsh-jiger, jáne kózge kórinbes bolsa da «hımııanyń» da úlesi bar. Bul taza bıologııalyq turǵydan qaraǵanda, atalmysh hımııalyq qosylystar - mıǵa, sizdiń mahabbat sezimderine joǵary daıyndyqta ekenińizdi bildiredi jáne odan basqa ómirge qajetti, sanaly sıgnaldardy jibermeı turý úshin áreket etedi. Bul sıgnaldar sizdiń mıyńyzdaǵy oılaý jáne logıkalyq qasıetterińizdi aınalyp ótip, sondaı-aq mıdyń emotsııaǵa jaýap beretin, mıdyń shoǵyrlandyrý protsessin retteıtin dán tárizdes denesin (Amigdala) baǵyndyryp alady. Sondyqtan kúshti mahabbat emotsııalary «ishte kóbelekter ushyn júrgendeı» sekildi sezimderdi týdyrýy múmkin.
Sán óndirýshiler men stılısterlerdiń baǵyndyra almaǵyn bir shyńy bar, ol seksýaldy seriktesterdi tartymdy etetin birden-bir faktor - ıis. Adam, tabıǵatynan feromonder dep atalatyn hımııalyq baılanystardy óndirýge qabiletti, sol ıis, adamardyń bir-birine degen yntyq bolý sezimderne yqpal jasaıdy. Bul hımııalyq protsess áserden biz, qandaı da bir sebeptermen ózimizge bir adamdy súıikti ete alamyz jáne, sonymen qatar, keıbir adamdardy ózimizden sol hımııalyq bólindiniń saldarynan jıerkendirip qoıamyz.
Ózderiniń bıologııalyq tabıǵaty boıynsha er adamdar árdaıym óziniń uryǵyn qabyldaýǵa qabiletti seriktes tabýǵa tyrysady. Áıelder bul týraly biledi. Jáne de soǵan qaramastan erler bul jaıynda aıta almaıdy nemese tipti oılamaýǵa tyrysady. Erlerdiń oıynsha, áıelder evolıýtsııalyq dárejesinde «erlerdiń jynys múshesiniń kólemi olardyń qaýqarlyǵymen baılanys ornatady dep sanaıdy» degen oıda. Eger bul qatelesý shyn bolsa, onda er adamdarda óte kishkentaı penıs bolar edi ǵoı. Ol tek qynaptyń ishine uryqtyń enýin talap etedi emes pe; tipti penıs mólsheri kishkentaı bolsa da, sperma óz fýnktsııasyn oryndaý úshin «shapshań» qımyldaıdy emes pe. Negizi úlken erkektiń jnys múshesiniń kóleminen góri, myqty uryq aǵyny mańyzy bolyp tabylady.
Eıakýlıatsııa kezinde shamamen 300 mıllıondaı uryq bólinip, joǵary qaraı, óziniń kózdegen nysany – analyq jasýshaǵa atqylaıdy. Qynaptan jatyr moıny arqyly jatyr qýysyna qaraı júredi. Falopıev tútikteriniń erekshe shash tárizdi formalarynyń kómegimen jumyrtqanyń jasýshasy ustalyp, tómen qaraı jyljıdy, sol kezde spermatozoıdtar joǵaryǵa qaraı jyljıdy. Qalyń qabyrǵaly jatyr penısti qysyp, bólingen spermatozoıdty uryqtandyrý úrdisin jalǵastyrý úshin protsessi ári qaraı júrgizedi. Sol ýaqytta uryqtar dittegen jerine damyldaıdy jáne olar analyq jasýshany uryqtandyrýǵa kirisedi. Biraq barlyq uryq birdeı bolmaıdy. Olar basketbolshylarǵa uqsaıdy, mysaly, keıbireýleri dopty sebetke salyp jatqanda basqalary qorshap tejegendeı jáne shabýylshyǵa dopty kóterip, gol soǵýǵa múmkindik týǵyzady, bul jerdegi úrdis te dál soǵan uqsaıdy. Eger bul protsess sátti bolsa, uryqtandyrylǵan analyq jasýsha keıin ımplanttanatyn jatyr qabyrǵasyna qaraı jyljıdy. Bul protsess júktilik jáne bosaný – bizdiń ómirimizdiń eń keremeti, tuqymnyń jáne evolıýtsııanyń jalǵasy.
Evolıýtsııalyq turǵydan seks eń mańyzdy evolıýtsııalyq protsessterdiń biri - dıfferentsıaldy kóbeıýdiń qozǵaltqyshyna para-par. Demek, seksýaldyq-evolıýtsııalyq beıimdelýdiń basty maqsaty - anatomııalyq, fızıologııalyq jáne psıhologııalyq bolyp otyr.
Áıelderdyń jynstyq álemi erkektikine qaraǵanda kúrdeli. Mysaly, áıelder barynsha kontekstektýaldy túrde, seksýaldyq sıgnaldarǵa ońaı nazar aýdarady, olar aınalasyndaǵy bolyp jatqan nárselerge nazar aýdarady, bul áıelderdiń jynystyq áýestigi kóp qyrly degndi bildiredi. Sonymen qatar, áıelder erlermen salystyrǵanda jynystyq sıgnaldarmen az baılanysqa da túse alady, erektsııa kezinde er adam jynystyq qozýdy sezinedi jáne sol ýaqytta jynystyq qatynasqa túsý qajettiligin túsinedi. Áıelderde jaǵdaı basqasha. Áıelderde seksýaldyq sıgnaldar eleýsiz qalýy da múmkin, tipti olar jynystyq qatynasqa túsip jatqannyń ózinde, qatynasqa yntasy bola bermeıdi. Biraq, er adamdar tek erektsııasyn qanaǵattandyrý úshin ǵana jynystyq qatynasqa túsýi múmkin dep aıtýǵa bolmaıdy, bul tek áıeldiń denesi kúrdeli degen uǵymdy jetkizý úshin salytyrmaly túrde keltirgen mysal.
Qazirgi ýaqytta áıel jynystary týraly, ásirese, jynystyq qyzyǵýshylyǵy týraly óte kóp nárse bilýge bolady, ol qazirgi zamanǵy áıelderdiń úshten biri jynystyq qatynasqa qyzyǵýshylyq tanytpaıtyndyǵy dáleldengen. Sondaı-aq, erli-zaıyptylardaǵy jynystyq nıetiniń úılesimsizdigi qarym-qatynasta ártúrli máselelerge ákelýi múmkin ekenin de este ustaǵan jón.
Mysaly, keıbir erli-zaıyptylar jylyna bes ret jynystyq qatynasta bolýdan baqytty bolýy múmkin, al keıbir juptar ony jıi jasaýǵa daıyn. Naqty problema qarym-qatynasta bir adam, ekinshisine qaraǵanda jynystyq qatynasqa jıi beıim bola bergen kezde týyndaıdy. Jáne bul óte qıyn másele, sebebi erkekter erte, jasóspirim kezinde nemese erte jastaǵy jıyrma jasynda jynystyq ómiriniń shyńyna jetip alady, al áıelderdiki 30-40 jasqa deıin toıattaı qoıamaıdy.
Taǵy bir aıyrmashylyǵy, er adamdar ár úsh kún saıyn sekske barýǵa beıim, bul ýaqytta joǵary sapaly sháýet qaıten paıda bolsyn. Eger siz sol fakt jaǵynda bolsańyz, áıelderdiń kem degende úshten birinde qumartýdy joǵaltý kezeńi bolyp turady, birese erlerdiń seksýaldyq dısfýnktsııasynda túsinikssiz jaıttar týyndaıdy, bul qarym-qatynastyń jetispeýshiligin óteý arqyly ótelýi múmkin.
Sizdiń barlyq tilekterińizdi dereý oryndaýǵa bolatyn osyndaı sıqyrly taıaqsha joq. Tájirıbe, senimdilik, qarym-qatynas jáne aqylǵa qonymdy táýekelder seriktes nıetiniń artýyna kómektesedi. Áıelderdiń sıpattaıtyn eń kóp máselesi - olar seksýaldyq áýestikti sezinbeıdi, óıtkeni olar ózderin súıikti sezine almaıdy, sondyqtan seks olar úshin ádettegi úrdis bolyp qala beredi. Ózińiz oılap kórińizshi, kúndelikti tańǵy asta da, túski jáne keshki asta da bir taǵamdy jeı berseńiz qandaı kúıde bolasyz? Árıne jalyǵasyz. Siz ózińizdiń jynystyq ómirińizge de sol ustanymnan qaraýyńyz kerek. Endeshe, sál túrlendirińiz. Basqa «taǵamdy» da synap kórińiz. Azdap «tuzdyq» qosyńyz. Seksýaldyq qanaǵat alý úshin qajet nárseni jasaýǵa tyrysyńyz. Bul jańa pozıtsııalardy oılaý kerek degen sóz, úıińizdiń túrli bólmelerinde jynystyq qatynas jasasyp kórińiz nemese jatyn bólmesin qııaldaǵy elementtermen túrlendirińiz. Seksýaldyq áýestikti arttyrýdyń taǵy bir joly - jynystyq qatynasty josparly túrde oryndaý bolyp tabylady. Kóptegen adamdar osyndaı jospardan aýlaq, sebebi seks olar úshin bir ýaqytta bir ýaqytta paıda bolady da, sosyn joq bolatyn nárse. Shyn máninde, josparlaýdyń ózara áseri bolýy múmkin. Sizdiń seriktespen josparlanǵan kezdesýińiz bar ekenin bilý, ony kútý, qııalyńyzdy oıatady jáne qumartý sezimderińizdi arttyrýǵa múmkindik beredi.
Negizi zań bar, ol jerde kim jynystyq qatynasqa túse alady, nemese túse almaıdy, jáne kimmen túse alady, kimmen túse almaıtyny jaıynda jazylǵan. Ártúrli mádenıetterdiń adamdarynda sekske qyzyǵýshylyq, qundylyq jáne tańdanýdyń túrli sebepteri bar. Ómirdiń seksýaldyq salasy - bul áli de talqylanatyn taqyryp jáne bizdiń oǵan degen nazarymyzdy basqa eshkim buryp ákete almaıtyn qyzyǵýshylyq ol.
Eń aldymen, seks eń úlken ómirlik qundylyqtardyń biri - bul sizdiń qarym-qatynasyńyzdyń qazynasy, rýhtyń sergektigi jáne densaýlyqtyń kepili. Biraq jynystyq músheler názik múshe bolyp tabylatyndyǵyn este saqtaǵan jón, olar kóbinese qolaısyzdyqty týdyrýy múmkin qıyndyqtar men
jynystyq ómirdiń múmkin emestigine ákelýi múmkin, keıbiri, aýrýlar men túrli jaǵdaılarǵa ushyraıdy. Sondyqtan, ish kıimimizdi qalpyna keltirip, jynystyq qatynasqa jáne jaqsy ómir súrýge múmkindik beretin jynystyq fýnktsııaǵa jaýap beretin nárselerdi qarastyryp kóreıik.