Mazmuny
Sınonımderi
Jalpy aqparat
Ót shyǵarý joldarynyń obstrýktsııasy – bul baýyr men ash ishektegi ót suıyqtyqtaryn ótkizetin ót jolynyń bitelip qalýy.
Sebepteri
Ót baýyrda túziletin suıyqtyq. Ol bılıbýrýn sekildi aýystyrýshy azyqtan, ót qyshqyly tuzynan jáne holesterınnen quralady. Tuzdy ót qyshqyly aǵzadaǵy maılardy qortady. Baýyrdan ót joldarymen suıyqtyq shyǵady da, ótke aǵyp túsedi. Tamaqtanyp bolǵannan keıin ót suıyqtyǵy ash ishekke de jiberiledi.
Ót joly bitelip qalǵanda, ót baýyrǵa quıylady, jáne qan quramynda bılıbýrýn kóterilip, adam sarǵyshtanyp ketedi (teri sarǵaıyp ketedi).
Ót shyǵarý joldarynyń obstrýktsııasynyń týyndaýyna sebep bolýy múmkin jaǵdaılar:
• Ót jodaryna sarysýdyń bolýy;
• Baýyrdyń lımfa túıinderi úlkeıip ketýi;
• Ótte tastyń bolýy;
• Ót joldary qabynýy;
• Berishti tinderiniń túzlýi kezinde ót joldary tarylýy;
• Ót qabyna ota jasalǵanda ót joldaryna zaqym kelýi;
• Ót joldary men qýyq asty bezinde isiktiń paıda bolýy;
• Ót shyǵarý jodarynda mestastaz isikteriniń bolýy;
• Baýyrda jáne ót joldarynda lıambltıı parazıtteriniń paıda bolýy.
Aýrýdyń qaýipti faktorlaryna mynalar jatady:
• Ótke tas baılaný, sozylmaly pankreatıt nemese qaýyq asty beziniń qaýipti isingi;
• Qýyq qýysyna zaqym kelý;
• Ót shyǵarý joldaryna jedel sharalar qoldanǵannan;
• Buryn ót shyǵarý joldary júıesinde qaýipti isiktiń bolýynan (ót joldarynyń qaýipti isigi)
Immýn júıesi álsiregen adamda da ınfektsııadan obstrýktsııa oryn alýy múmkin.
Sımptomdary
• Asqazannyń oń jaq burysh jaǵy aýyryp turady;
• Kúńgirt nesep shyǵady;
• Qaltyraý paıda bolady;
• Qyshý kezdesedi;
• Teride sarǵyshtaný paıda bolady;
• Júrek aıný men qusý jaǵdaıy oryn alady;
• Nájistiń tússizdigi
Dıagnostıka
Dáriger nemese medbıke sizdiń asqazanyńyzdy tekseredi.
Qan taldamasyn ótkizgende tómendegideı nátıjeler paıda bolsa, sizde obstrýktsııa oryn aldy degen sóz:
• Bılbýrýn mólsheriniń artýy;
• Siltili fosfataz mólsheriniń artýy;
• Baýyr fermentteri mólsheriniń artýy.
Ót joldarynyń obstrýktsııasynyń paıda bolǵan-bolmaǵandyǵyn anyqtaý úshin tómendegideı tekserýler júrgiziledi:
• Ish-qurylysty ÝDZ-ǵa túsiredi;
• Ish-qurylysty KT-ǵa túsiredi;
• Endoskopıkalyq retrogradtyq holangıopankreatografııa (ERHPG)
• Teri jáne baýyr arqyly holangıografııa (ChChHG)
• Magnıtno-rezonanstyq holangıopankretografııa (MRHPG)
Ót joldarynyń bitelýi kelesideı tekserýler nátıjesinen de baıqalýy múmkin:
• Qan quramynda amılazdardyń jınalýy;
• Ót qabyn radıonýklendik kóshirmeden ótkizý;
• Qan quramynda lıpazdardyń jınalýy;
• Protrombındik ýaqyt (PV);
• Nesep quramynda bılırýbınniń jınalýy.
Emdeý
Emdeýdiń basty maqsaty ostrýktsııany jeńildetý. Óttegi tastar ERHPG ótkizgende endoskop arqyly joıylyp ketýi múmkin.
Keı jaǵdaıda obstrýktsııany álsiretý úshin jedel ota da jasalýy yqtımal. Eger ót qabynyń tastarynan bitelý jaǵdaıy oryn alsa, ol ádette joıylady. Eger aýrý ınfektsııanyń saldarynan oryn alsa, onda dáriger sizge antıbıotıkter taǵaıyndaıdy.
Eger obstrýktsııa qaýipti isiktiń saldarynan bolsa, onda bitelip turǵan jer keńeıtiledi. Bul josyq endoskopııalyq nemese teri arqyly (baýyr men teri arqyly ótkiziletin) keńeıtý dep atalady.
Bitelýdi drenajben qamdandyrý úshin arnaıy túikshe qoıylýy múmkin.
Boljamy
Eger obstrkýtsııa qaıta qalpyna keltirilmese, onyń arty adam ómiri úshin qaýipti bolatyn ınfektsııalarǵa jáne bılırýbınniń shamadan tys quıylýyna ákelip soǵýy múmkin.
Keńeıilgen obstrýktsııa baýyrdyń sozymaly aýrýlaryna ótkizilýi múmkin. Obstrýktsııa kóbinese endoskoptyń jáne hırýrgııalyq joldyń kómegimen qalypqa keltiriledi. Eger bitelý qaýipti isikke ulasyp ketse, jaǵdaıdyń ýshyǵary sózsiz.
Múmkin bolatyn asqynýlar
Bul aýrý emdelmese, ınfektsııanyń damýyna, sepsıs jáne baýyr aýrýyna, sonyń ishinde bılıarly tsırroz aýrýyna ákep soqtyrýy ábden múmkin.
Dárigenge qashan qaralý kerek
Eger terińiz sarǵyshtana bastasa, nesep pen nájiste ózgerister paıda bolsa dárigerge tekserilińiz.
Aldyn alý
Ót joldarynyń bitelýinen bolatyn qaýipti faktorlardy bilip júrińiz, sol kezde ózińizdi erte qadaǵalaýǵa, ýaqytyly em alýǵa múmkindik týady. Odan basqa, ót joldarynyń bekitilýiniń aldyn alatyn sharalar joq.
Sınonımderi
Bılıarlyq obstrýktsııa
Tegter:
ót shyǵarý joldarynyń obstrýktsııasy