Mazmuny
Reaktıvtik artrıt – bul býyndardy, nesep shyǵarý kanalyn jáne kózdi zaqymdaıtyn aýrý. Zaqymdanǵan bólikter isinip, qabynady. Kóbinese, reaktıvtik artrıt ınfektsııaǵa jaýap retinde paıda bolady.
Sebepteri
Reaktıvtik artrıttiń naqty sebebi belgisiz. Kóbinese, 40 jasqa deıingi erler jıi aýyrady. Keıbir jaǵdaıda, aýrý qorǵanyssyz jynystyq qatynastan keıin paıda bolǵan ınfektsııadan keıin paıda bolady. Sondaı-aq, artrıt ishek ınfektsııasynan keıin (taǵamdyq ýlaný) paıda bolýy múmkin.
Aýrýdyń paıda bolý qaýpi keıbir genderdiń bolýynda artady.
Kishkentaı balalar reaktıvti artrıtke sırek shaldyǵady, biraq, jasóspirimderde paıda bolýy múmkin.
Sımptomdary
Nesep shyǵarylýynyń buzylysyna baılanysty sımptomdar juqpalanǵannan keıin birneshe kún nemese apta ishinde paıda bolady. Olarǵa jatatyndar:
• nesep shyǵarý kezindegi kúıdirý sezimi
• nesep shyǵarý kanalyndaǵy bólindiler
• nesep shyǵarýdyń qıyndaýy
• nesep shyǵarýdyń jıileýi.
Birneshe apta ishinde temperatýranyń artýy, kózden bólindiler, kózdiń qyzarýy (konıýnktıvıt) nemese ashýy, kúıdirý sezimi paıda bolýy múmkin.
Osy kezeńde býyndaǵy aýyrsyný jáne qozǵalýdyń shektelýi paıda bolady. Artrıttiń barysy jeńil nemese aýyr bolýy múmkin. Artrıttiń sımptomdary:
• ókshedegi nemese ahıll (ókshedegi) sińirindegi aýyrsyný
• jambas, tize, tobyq býyndaryndaǵy jáne beldegi aýyrsyný
• aýyrsyný deneniń tek bir jaǵynda nemese birneshe býynda bolýy
Sondaı-aq, sımptomdaryna alaqan men tabandaǵy oıyqjara jatady, olar psorıaz kezindegi oıyqjaradaı bolyp kórinedi. Aýyzda, tilde jáne penıste shaǵyn, aýyrsynbaıtyn oıyq jaralar paıda bolýy múmkin.
Dáriger naýqastyń shaǵymyna saı aldyn ala dıagnoz qoıady. Qaraǵan kezde teridegi oıyq jaralar men konıýnktıvıt anyqtalady. Aýrýdyń sımptomdary bir ýaqytta paıda bolmaıdy, bul aýrýdyń dıagnozyn qoıýdy qıyndatady.
Qajetti tekserýler:
• Antıgen HLA-B27
• zaqymdanǵan býyndardyń rentgenografııasy
• erıtrotsıtterdiń shógý jyldamdyǵy (SOE)
• neseptiń jalpy taldaýy
Emdeýdiń maqsaty – aýrýdy týyndatqan ınfektsııany emdeý jáne sımptomdaryn jeńildetý.
Ýaqytyly emdeýde kóz jáne teri sımpomdary ózdiginshe ótedi.
Infektsııa bolýynda antıbıotıkpen emdeý kýrsy taǵaıyndalady. Býyn aýyrsa, qabynýǵa qarsy steroıdty emes preparattar (NPVP) taǵaıyndalady. Býyn uzaq ýaqyt boıy isinetin bolsa, býyn qýysyna kortıkosteroıdty preparattardy engizý qajet bolýy múmkin.
Fızıoterapııa aýyrsynýdy jeńildetýge yqpal etedi. Bul býyndaǵy qozǵalystyń kólemin ulǵaıtýǵa jáne bulshyq et kúshin qoldaýǵa yqpal etedi. Sırek jaǵdaıda aýrýdyń aýyr ótýinde ımmýndyq júıeni basatyn dárilik preparattarmen emdeý qajet bolýy múmkin.
Reaktıvtik artrıt birneshe aptada ótýi múmkin, biraq, birneshe aıǵa da sozylýy múmkin. Naýqastardyń jartysynda belgili bir ýaqyt ishinde aýrýdyń sımptomdary qaıtadan paıda bolýy múmkin.
Sırek jaǵdaıda aýrý júrektiń jumysyndaǵy aýytqýǵa jáne júrektiń aortalyq qaqpaqshasynyń zaqymdanýyna aparýy múmkin.
Osy aýrýdyń sımptomdarynyń paıda bolýyn baıqasańyz, medıtsınalyq kómekke júginińiz.
Reaktıvti artrıtti týyndatatyn ınfektsııalardy boldyrmas úshin qaýipsiz jynystyq qatynasty qoldaý qajet.
Reıter Sındromy; ınfektsııadan keıingi artrıt.